C

Tadeusz Chabrowski (1934‒2016)

Tadeusz Chabrowski ‒ poeta, były duchowny katolicki. Małą maturę zdał w 1951 roku po czym wstąpił do nowicjatu zakonu paulinów w Żarkach i kontynuował naukę w szkole średniej w Seminarium Ojców Paulinów na krakowskiej Skałce. Studiował filozofię tomistyczną i teologię w Instytucie św. Pawła Pierwszego Pustelnika w Krakowie. W 1958 roku w Zakonie Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie obrał imię Wacław. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1960 roku. Rok później wyjechał do USA, oddelegowany do amerykańskiej prowincji paulinów w Doylestown. W tym czasie wydawał polsko-amerykański miesięcznik „Jasna Góra”. W następnych latach studiował filozofię w Dublinie na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Katolickiego (1965–1966), oraz polonistykę na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie. W 1967 roku wystąpił z zakonu, wstępując w związek małżeński. W latach 1969–1970 był nauczycielem religii, łaciny i literatury we Friends Academy College (Pensylwania), a następnie doktorantem Uniwersytetu Temple w Filadelfii (religia i kultura współczesna). Był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej (1972), studiując m.in. podyplomowo literaturę i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował w 1960 roku wierszami na łamach „Tygodnika Powszechnego”, a pierwszy tomik wydał w 1964 roku w Londynie. Publikował również m.in. w „Nowym Wyrazie”, „Więzi”, w paryskiej „Kulturze”, londyńskich „Wiadomościach”, „Kontynentach‒Nowym Merkuriuszu”, „Oficynie Poetów”, „Akcencie”, „Przeglądzie Katolickim”, irlandzkim „The Leader” i amerykańskim „The Polish Review”, „New horizon”, „Greenpoint Gazette”. Jego wiersze w tłumaczeniu na język niemiecki ukazały się w antologii Karla Dedeciusa zatytułowanej Lyrisches Quintett (1992). Był członkiem: Centrum Polsko-Słowiańskiego w Nowym Jorku (pełnił funkcję prezesa w latach 1998–1999), Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (1983), Polish American Media Incorporation (pełnił funkcję prezesa od 1996), Polskiego Instytutu Naukowego w USA (1994) Pulaski Association of Business and Profesional Men (funkcja wiceprezesa w latach 1997–1999), Kongresu Polonii Amerykańskiej (1996), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1990) i Polskiego PEN-Clubu (2000) oraz Komitetu Parady Gen. Pułaskiego w Nowym Jorku (pełnił funkcję wiceprezesa od 2001).  Był laureatem wielu nagród, m.in. Nagrody im. Z. Polkowskiej-Szkaradzińskiej w konkursie emigracyjnego pisma „Kontynenty”, Nagrody Fundacji Kościelskich w Szwajcarii (1965) i amerykańskiej nagrody World of Poetry Press (1990), Nagrody Prezydenta Miasta Częstochowy (1993). W 2016 roku otrzymał medal Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent”, którym wcześniej wyróżniano wybitnych twórców i osoby zasłużone dla życia kulturalnego.

Benedykt Chmielowski (1700‒1763)

Benedykt Chmielowski ‒ polski ksiądz, kanonik kijowski, pisarz. Jest autorem Nowych Aten (1745–1746), jednej z pierwszych polskich encyklopedii. Ukończył szkołę prowadzoną przez jezuitów oraz seminarium katedralne w Lwowie. Pracował jako domowy nauczyciel syna wojewody ruskiego Jana Jabłonowskiego, który miał duży wpływ na jego przyszłość jako pisarza. Dzięki nim otrzymał również w 1725 r. probostwo w Firlejowie. Później został prałatem domowym arcybiskupa lwowskiego Mikołaja Ignacego Wyżyckiego, a następnie proboszczem w Podkamieniu.  W 1761 został mianowany na kanonika katedralnego w Kijowie. Innymi popularnymi dziełami autora były modlitewnik Bieg roku całego (1728) oraz herbarz Zbiór krótki herbów polskich oraz wsławionych cnotą i naukami Polaków (1763), a także książka religijna Ucieczka przez świętych do Boga (1730).

Therese Chromik (ur. 1943)

Therese Chromik - niemiecka poetka, eseistka i malarka. Urodzona w Legnicy, studiowała filozofię, germanistykę, geografię i historię sztuki w Marburgu i Kilonii, mieszka w Husum. Debiutowała w 1983 roku tomem wierszy Unterwegs. Jest również redaktorką rocznika Euterpe oraz kilku antologii. Jest członkiem wielu towarzystw literackich. Poetka była wielokrotnie nagradzana za swoją działalność artystyczną w dziedzinie literatury. Sama ilustrowała kilka tomów swoich dzieł. Wiele z nich zostało przetłumaczone na inne języki. Do wybranych poematów jej autorstwa napisała muzykę Edith Hamer.

Źródło zdjęcia: archiwum autora

Andrzej Cieński (1931‒2019)

Andrzej Cieński ‒ polski literaturoznawca i bibliolog, prof. dr hab, historyk literatury polskiego oświecenia, badacz pamiętnikarstwa i problematyki kultury książki, autor studiów o polskiej literaturze współczesnej. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. Obronił pracę doktorską, następnie habilitował się na podstawie dorobku naukowego i pracy. Od 1965 roku pracował w Instytucie Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, w którym kierował Zakładem Edytorstwa i Kultury Piśmienniczej. W latach 1982‒1987 był dziekanem Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1989 roku nadano mu tytuł profesora w zakresie nauk humanistycznych. Wykładał również na University of Illinois w Chicago, na Uniwersytecie Opolskim i w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora. Do najważniejszych jego prac należą kluczowe dla tematyki tekstów osobistych prace: Pamiętnikarstwo polskie XVIII wieku (1981), Pamiętniki i autobiografie światowe (1992) oraz Z dziejów pamiętników w Polsce (2007), a także Interpretacja utworów Zbigniewa Herberta (2012) i Czytając Poświatowską (2016). Był przewodniczącym jury Nagrody Pióra Fredy przyznawanej podczas Wrocławskich Targów Dobrych Książek, a także członkiem jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.

Norbert Conrads (ur. 1938)

Norbert Conrads ‒ prof. dr hab., historyk. Studiował historię, historię sztuki i germanistykę na uniwersytetach w Kolonii i we Wiedniu.  Doktorat obronił w 1968 roku na Uniwersytecie w Kolonii, habilitował się w 1978 roku na Uniwersytecie w Saarbriicken. Głównym przedmiotem działalności naukowej prof. Conradsa są studia nad wczesnonowożytnymi dziejami Niemiec, w tym historia oświaty i dzieje społeczne, oraz przeszłość Śląska w XV–XX w., w tym dzieje Uniwersytetu Wrocławskiego. Najbardziej znana jego książka poświęcona jest działalności akademii rycerskich w dawnej Europie. Opublikował dotychczas 18 monografii i innych prac zwartych oraz blisko 100 artykułów naukowych, nie licząc innych form piśmiennictwa naukowego. Aktywnie włączył się w działania na rzecz Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest członkiem zarządu Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Uniwersytetu Wrocławskiego i członkiem Kuratorium Nagrody Naukowej Leopoldina tego towarzystwa. Za swoją działalność naukową otrzymał w 1998 roku Georg-Dehio Preis, w 2000 roku Nagrodę Kulturalną Śląska, a w 2004 roku Złoty Medal Uniwersytetu Wrocławskiego.

Przemek Corso

Przemek Corso ‒ pisarz, lektor, konferansjer, scenarzysta, tłumacz, autor piosenek. Autor biografii dwóch polskich raperów GrubSon. Na szczycie i Rahim. Ludzie z tylnego siedzenia… oraz serii książek dla dzieci zatytułowanej Opowieści z Białej Doliny, przedstawiającej przygody awanturnika i złodzieja zabytków Roberta Karcza. Na swoim koncie ma również powieść dla dorosłych Serca twego chłód, nowelę Gatunek L, kryminał Studium w czerwieni oraz dramat psychologiczny Maraton. Jako lektor dobrze znany jest pasażerom Kolei Dolnośląskich ‒ zapowiada ponad 720 stacji na całym Dolnym Śląsku. Usłyszeć go można również w reklamach radiowych i telewizyjnych, a także jako lektora audiobooków.

Andrzej Coryell (ur. 1949)

Andrzej Coryell ‒ poeta, prozaik, malarz, rzeźbiarz. Urodził się w Warszawie, ale obecnie mieszka w Szwajcarii. Autor aforyzmów i przypowieści, które ukazały się w pismach literackich i filozoficznych. Jest autorem zbioru wierszy Les chameaux du myope (1978) wydanych w Paryżu, powieści Spółka z lwem (1986), która została przełożona na język francuski i wydana przez Actes Sud oraz zbioru aforyzmów i małej prozy Gronostaj ubrany w króla (2007), Niewierność nad wiernościami. Aforyzmy i mała proza (2015). Swoje aforyzmy i przypowieści publikował w czasopismach filozoficznych i literackich. Zrealizował dwa filmy krótkometrażowe Album rodzinny (2002) i Wodną kaligrafię (2004). W 2018 roku ukazał się przekład Niewierności nad wiernościami w języku włoskim (L'infedeltà Sopra Ogni Fedeltà) oraz trzeci zbiór aforyzmów i małej prozy Cień wieży Babel (2018).

Waldemar Czachur (ur. 1977)

Waldemar Czachur ‒ doktor habilitowany nauk humanistycznych, niemcoznawca. Ukończył studia doktoranckie z zakresu językoznawstwa germańskiego (2002‒2006), a od 2006 r. pracował jako adiunkt w Instytucie Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Koordynował projekty polsko-niemieckie w Centrum Stosunków Międzynarodowych. Współautor książki Jak rozmawiać z Niemcami. O trudnościach dialogu polsko-niemieckiego i jego europejskim wyzwaniu (2009) (wraz z Kazimierzem Wóycickim). Inicjator i współredaktor Biuletynu Niemieckiego wydawanego przez Centrum Stosunków Międzynarodowych i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. W latach 2005‒2006 koordynator Roku Polsko-Niemieckiego 2005/2006 w ambasadzie Niemiec w Warszawie. Były stypendysta Fundacji Roberta Boscha. Autor licznych prac językoznawczych, m.in. Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy (2020).

Krzysztof Czaja (ur. 1957)

Krzysztof Czaja – absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, długoletni nauczyciel języka polskiego, manager struktur finansowo-bankowych, prezes zarządu spółki kapitałowej na Pomorzu, dyrektor Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, a ostatnio od 2020 r. – dyrektor w jednym z wydziałów Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Dzieciństwo i młodość spędził na ulicach i podwórkach Nadodrza, drugiego wrocławskiego „trójkąta bermudzkiego”, któremu poświęcił swoją książkę Jeszcze wyrosną skrzydła aniołom z Nadodrza…. Pasjonuje się epokami średniowiecza i baroku, poezją Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, prozą Wiesława Myśliwskiego oraz kosmologicznymi teoriami Stephena Hawkinga. Jako pisarz zadebiutował w roku 2014, wydając tomik Wędrowiec.

Źródło zdjęcia: archiwum autora

Mirosława Czarnecka (ur. 1956)

Mirosława Czarnecka ‒ polska filolog germańska, profesor zwyczajny, związana z Uniwersytetem Wrocławskim. Absolwentka germanistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1997 r. uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa o specjalności historia literatury na podstawie rozprawy Die 'verse schwangere' Elysie. Zum Anteil der Frauen an der literarischen Kultur Schlesiens im 17. Jahrhundert. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na literaturze i kulturze śląskiego baroku, historii literatury kobiecej w Niemczech oraz niemieckim modernizmie. W ramach głównych badań nad niemieckim barokiem, współpracuje z wiodącymi badaczami z Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Francji, Czech i USA. Organizuje międzynarodowe konferencje i uczestniczy w sympozjach poświęconych tym obszarom badań. Jest także członkiem zespołu badawczego zajmującego się literaturą i kulturą baroku śląskiego. Regularnie publikuje prace poświęcone kulturze i literaturze śląskiego baroku, włączając w to reprinty XVII-wiecznych dzieł z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Na swoim koncie ma 77 publikacji, w tym 10 współautorskich. Jest również autorką trzech przekładów z języka niemieckiego. Do jej ważniejszych publikacji należą: Frauenliteratur der 70er und 80er Jahre in der Bundesrepublik Deutschland (1988), Gerhart Hauptmann Życie i twórczość w latach 1914-1946 (1997), Zur Kultur und Literatur Schlesiens in der Frühen Neuzeit aus interdisziplinärer Sicht (1998), Die Bilder der neuen Frau in der Moderne und den Modernisierungsprozessen des 20. Jahrhunderts (1998).

Leszek Czarnota (1936‒2019)

Leszek Czarnota ‒ aktor mim, reżyser teatralny, choreograf, pedagog. W latach 1959‒1974 występował we Wrocławskim Teatrze Pantomimy. W latach 1991‒1994 kierownik artystyczny Teatru Kalambur we Wrocławiu. Wieloletni wykładowca Wydziału Lalkarskiego PWST w Krakowie - filii we Wrocławiu. Odbywał staż u Petera Brooka w Paryżu. Współpracował z jeleniogórskim Teatrem im. Norwida. Wyreżyserował ok. 40 przedstawień teatralnych, oper i musicali.

Lidia Czarska (1875‒1937)

Lidia Czarska ‒ pisarka, autorka wielu książek dla młodych czytelników. Autorka popularnych powieści o intrygującej fabule, szczególnie dedykowanych dziewczętom. Jej znane dzieła to m.in. Pamiętnik pensjonarki (1902, wyd. pol. 1924) oraz Księżniczka Dżawacha (1903, wyd. pol. 1925). Ogromną popularnością cieszyły się także książki takie jak Dom urwisów (1912, wyd. pol. 1937) oraz Leśne schronisko (1912, wyd. pol. 1935).

Bogusław Czechowicz (ur. 1967)

Bogusław Czechowicz ‒ śląski historyk i historyk sztuki, prof. dr habilitowany. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim, habilitował się z historii na Uniwersytecie w Hradcu Králové. Drugi doktorat (PhDr.) uzyskał na Uniwersytecie Jana Ewangelisty Purkyniego w Uściu nad Łabą. Jego zainteresowania badawcze obejmują sztukę późnego średniowiecza, baroku i niektóre aspekty sztuki XIX i XX w., dzieje kartografii i starożytnictwa, a w ostatnich latach biblijne asocjacje europejskiej kultury i historiozofii. Autor książek Nagrobki późnogotyckie na Śląsku (2003), Kaplice w dawnym Hrabstwie Kłodzkim (2003), Dialog form i treści w architekturze Wrocławia (2003), Historia kartografii Śląska XIII-XIX wieku (2004), Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza (2005) Bernharda Mannfelda „Śląsk w obrazach” (2005), Między katedrą a ratuszem (2007), Ars lucrum nostrum (2007), Śródmiejska katedra. Kościół Marii Magdaleny w dziejach i kulturze Wrocławia (2010) i kilku pomniejszych, prawie 80 artykułów naukowych, przeszło 160 popularnonaukowych, blisko 40 recenzji, redaktor i współredaktor książek O sztuce sepulkralnej na Śląsku (1997), Z dziejów rysunku i grafiki na Śląsku oraz w kolekcjach i zbiorach ze Śląskiem związanych (1999), Dziedzictwo artystyczne Świdnicy (2003), Dziedzictwo artystyczne Żagania (2006).

Andrzej Czcibor-Piotrowski (1931‒2014)

Andrzej Czcibor-Piotrowski ‒ polski poeta, prozaik, tłumacz literatury czeskiej, słowackiej i angielskiej. Pochodził ze Lwowa. Podczas II wojny światowej został zesłany na Sybir wraz z rodziną. Po pobycie w Kazachstanie, dołączył do jednego z pierwszych transportów z Armią Andersa, który przeniósł go do Isfahanu, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej w latach 1942–1944. Następnie podążył szlakiem przez Persję, Irak, Palestynę i Egipt, zanim osiedlił się w Wielkiej Brytanii. Ukończył gimnazjum w Szkocji, a po wojnie powrócił do Polski. W 1950 r. zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Slawistyki Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w 1955 r. Jego debiutem literackim był tomik wierszy Oczy śniegu, wydany rok później. Aktywnie działał w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS i Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. Opublikował dziewięć tomów wierszy m.in. Autoportrety (2011). Na swoim koncie ma również powieści, m.in. Prośba o Annę (1962), Rzeczy nienasycone (1999) ‒ nominowana do Nagrody Literackiej Nike, Cud w Esfahanie (2001), Sztraszne dni (2008), Nigdy dość. Mirakle (2011).

Karol Czejarek (ur. 1939)

Karol Czejarek ‒ literaturoznawca, germanista, niemcoznawca, tłumacz języka niemieckiego. Jest członkiem Związku Literatów Polskich oraz byłym profesorem nadzwyczajnym Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora, gdzie przez wiele lat pełnił funkcję adiunkta i kierownika Zakładu Kulturoznawstwa Stosowanego w Instytucie Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Jego działalność dydaktyczna obejmuje wykłady z zakresu historii literatury niemieckiej, metod nauczania języków obcych, problematyki Unii Europejskiej i globalizacji, a także prowadzenie ćwiczeń, w tym ze sztuki tłumaczenia i praktycznej znajomości języka niemieckiego. Jest inicjatorem i redaktorem (wspólnie z Tomaszem Pszczółkowskim) biografii polsko-niemieckich pod tytułem Historia pamięcią pisana (2014), Polska między Niemcami a Rosją (2011), oraz redaktorem Dzieł zebranych Hansa Hellmuta Kirsta (lata 80. i 90. XX w.). Jako autor opublikował książki takie jak Nazizm, wojna i III Rzesza w powieściach Hansa Hellmuta Kirsta (2003), monografię o Annie Seghers, antologię niemieckich pisarzy wojennych zatytułowaną Sonata wiosenna (1982), gramatykę niemiecką Dla ciebie (napisaną wspólnie z Joanną Słocińską w 1999 r.), a także przetłumaczył na język polski (wspólnie z synem Hubertem) Collins German Grammar (2003). Jest również autorem licznych artykułów i recenzji, obecnie pełni funkcję zastępcy redaktora naczelnego „Przeglądu Dziennikarskiego”. Przed rokiem 1990 zajmował różne stanowiska, takie jak kierownik księgarni, sekretarz Szczecińskiego Towarzystwa Kultury, dyrektor Wydziału Kultury PWRN w Szczecinie, dyrektor Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury, dyrektor Departamentu Plastyki w Ministerstwie Kultury i Sztuki oraz dyrektor Wydziału Kultury Urzędu m.st. Warszawy

Jan Czochralski (1885‒1953)

Jan Czochralski ‒ polski chemik, metaloznawca. Twórca znanej i powszechnie wykorzystywanej metody wytwarzania monokryształów krzemu, która została później nazwana metodą Czochralskiego. Ta innowacja stanowiła podstawę dla procesu produkcji układów scalonych. Jest często wspominany jako wybitny polski naukowiec oraz radca w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Warszawie w 1935 roku. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Kcyni i wyjechał do Berlina, gdzie pracował w aptece-drogerii oraz w laboratoriach firmy Kunheim & Co. i koncernu Allgemeine Elektrizitats-Gesellschaft (AEG). W 1910 r. na Politechnice w Charlottenburgu uzyskał dyplom inżyniera chemika. W 1913 r. opublikował swoją pierwszą pracę naukową poświęconą krystalografii metali, a dokładniej podwalinom późniejszej teorii dyslokacji. W roku 1917 przeniósł się do Frankfurtu nad Menem, gdzie zaaranżował laboratorium metaloznawcze dla firmy Metallbank und Metallurgische Gesellschaft A.G. według własnego projektu. Do Polski powrócił na zaproszenie Prezydenta RP. W 1929 r. objął posadę profesora na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. Przywieziony majątek zainwestował w polski przemysł i przeznaczył na cele społeczne (m.in. mecenat sztuki). Po raz kolejny budował swój warsztat pracy – Zakład Metalurgii i Metaloznawstwa na Politechnice i Instytut Metalurgii i Metaloznawstwa, wyposażając obie placówki naukowe w najnowocześniejszą aparaturę. Opublikował blisko sto pozycji naukowych, chociaż część jego pracy pozostaje nieznana, ponieważ obejmuje prace objęte tajemnicą wojskową zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Wojna przerwała jego działalność naukową. Czochralski utworzył usługowy Zakład Badań Materiałów, który zapewnił pracę i bezpieczeństwo kilkudziesięciu osobom w okupowanej Warszawie, a jego samego naraził na niebezpieczeństwo pozorów współpracy z okupantem. Po wojnie Senat Politechniki Warszawskiej wyłączył prof. Jana Czochralskiego z naukowego życia kraju. Wrócił on do rodzinnej Kcyni, gdzie założył firmę drogeryjną BION.